Respecteier dien taal 11 (Vastelaovond en Dialect)

Vastelaovend en Dialect

De vastelaovesbóm is al flink losgebarsten: overal zijn er activiteiten, zoals zittingen, de NUL, het KVL (voor de kinderen), het LVK, Missen in het dialect. Er is, geloof ik, geen periode in het jaar te vinden waar het dialect zo in de belangstelling staat als nu. Sterker nog, ik denk dat carnaval niet zonder dialect kan bestaan. Al die leidjes en sjaele kal in het Nederlands??? Dat moet toch een bloeiperiode zijn voor het Limburgs waar het bijna de rest van het jaar op zou kunnen teren?!
Natuurlijk zijn we blij dat onze streektaal zo in de belangstelling staat. Daar is uiteraard niets op tegen, maar….. er zijn toch wel een paar kanttekeningen bij te plaatsen. En let wel: bedoeld wordt de taalverzorging zelf, niet de inhoud. Ik zal nu geen uitspraken doen over vraag of teksten wel voldoende niveau hebben of ze origineel zijn of juist typisch traditioneel. Dat vereist een totaal andere benadering die hier niet ter zake doet. Nee, wij letten eigenlijk uitsluitend op het taalgebruik zelf en de schrijfwijze, de spelling.
Hoe men het ook wendt of keert, de confrontatie is behoorlijk pijnlijk. Kort gezegd, het lijkt erop dat er maar wat aan geknoeid wordt. Bij plakkaten, uitnodigingen, programmaboekjes wordt een spelling gebruikt die al tientallen jaren als verouderd beschouwd wordt en die zelfs in die vroegere tijd al bekend was om haar inconsequenties. Maar in de carnavalswereld wordt die nog steeds fanatiek gebruikt door een kleine groep, waarbij men zich moet afvragen hoe groot de basiskennis is van de Limburgse klankleer. Waardoor komt dat toch? Waarom houdt men halsstarrig vast aan regels die niet alleen allang verouderd zijn, maar die ook nog eens, zoals gezegd, inconsequent zijn. Bovendien verstoren ze in grote mate de herkenbaarheid van een woord, een basisprincipe binnen de spelling. Komt die starheid voor uit onkunde, onwetendheid of kortzichtigheid of door gebrek aan respect van het taaleigen in de spelling???
Het is bekend dat de carnavalswereld nogal de neiging heeft oerconservatief te zijn en niet open te staan voor vernieuwing en aanpassing, zeker niet op taal- en spelniveau. Zo zijn er in die wereld wel heel bijzondere gevallen bekend voor spelling van de eigen plaatsnaam.
Het is en blijft op taalkundig niveau lekenwerk. Vaak goed bedoeld, maar desondanks toch onder de maat. Carnaval mag toch niet de periode zijn waarin maar al te vrijelijk met onze streektaal wordt omgesprongen.
Is er dan helemaal geen lichtpunt te ontdekken???
Gelukkig wel, want onlangs vielen er twee uitnodigingen op de mat die geschreven waren in goed verzorgd hedendaags Sittards en gespeld volgens de huidige Limburgse spelregels. Een verademing en een lust voor het oog: zo kan het dus ook! Hopelijk is dit het begin van een nieuwe trend waar zo ontzettend veel behoefte aan is!!

Zou u overigens graag nader advies over de wijze hoe u uw (carnavals-) teksten moet schrijven, neem dan gerust even contact op met:
www.willydolsstichting.nl
of nog directer: bel of mail: 046-4517203/ f.walraven@versatel.nl
Over het algemeen geldt: klaar terwijl u wacht!

Wie ich zelf vastelaovend vier? Es me get awwer wurt, geit dat natuurlik ouch angesj. Mer goud, es inleiding is ‘r op zaoterdigaovend ’t Vastelaovesconcert in de sjouwburg.
Mer ’t richtige begin is ‘r al meer es 30 jaor mit de H.Mès in ’t geboew van ’t Trevianum. Ózze sjtadsprins Arno III kump dao op bezuik, same mit ziene Wieze Raod, de directie van de sjool, geneudigde, awwesj, vrunj,kènnisse en belangsjtèllende. Die Mès begint óm 10.00 oer en wurt opgedrage door Mgr. De Jong.
Daonao: 3 daag vastelaovend: geweldig!
En op Esjelegounsdig sjloete veer ’t fees aaf mit ’n esjekrutske en eine zoeren hering…….

Ich wunsj uch allenej eine fiene en fejne vastelaovend!

F.W.; 29 jan. 2015